Oświetlenie w kuchni: Jak zaplanować? Porady projektanta

Komfortowe i bezpieczne korzystanie z kuchni w dużej mierze zależy od właściwego jej oświetlenia. Dlatego też szczególnie starannie należy rozplanować rozmieszczenie źródeł światła i to już na etapie projektu wyposażenia kuchni. 

Im więcej źródeł światła, tym lepiej 

Kuchnia to pomieszczenie wielofunkcyjne, w którym praktycznie stosuje się wszystkie rodzaje oświetlenia. Trzeba w niej bowiem zainstalować nie tylko oświetlenie ogólne, ale także różnych wybranych miejsc – blatów roboczych, kuchenki, zlewozmywaka czy stołu jadalnego. 

Aby uniknąć przeróbek instalacji elektrycznej po zamontowaniu sprzętu AGD i mebli, wcześniej trzeba określić, gdzie umieścić źródła światła, które zapewnią dobre światło podczas swobodnego przemieszczanie się po kuchni, obierania i krojenia warzyw, przygotowywania kanapek czy ciasta, gotowania oraz spożywania posiłków. Przy czym każda z tych czynności wymaga nieco innego nasilenia światła i skierowania strumienia na inne miejsca. Dlatego też nie warto oszczędzać na ilości źródeł światła, bo im będzie ich w kuchni więcej, tym lepiej.

Jasno w całej kuchni

Do rozjaśnienia całego pomieszczenia wykorzystuje się lampy umieszczone na suficie. Powinny być one jednak tak rozmieszczone, aby zapewniały równomierną dystrybucję światła w całej kuchni, dzięki czemu nie będzie w niej słabo oświetlonych miejsc. Z tego też powodu włącznik światła górnego zawsze instaluje się przy wejściu do pomieszczenia.

Tradycyjnym rozwiązaniem oświetlenia górnego jest lampa z kloszem zainstalowana na środku sufitu. Nowoczesne technologie pozwalają jednak wykorzystać ciekawsze pomysły. Mogą to być np. zamontowane na listwie lub szynie reflektorki, kierujące strumień światła na płaszczyznę sufitu, a nie w dół na oświetlane powierzchnie. Wówczas kuchnię rozświetli miękkie światło odbite, niedające cieni. 

Interesujące efekty można również uzyskać mocując reflektorki halogenowe lub LED-owe w podwieszanym suficie. Warto jednak wcześniej obliczyć liczbę potrzebnych punktów świetlnych i dokładnie przewidzieć miejsca, w których należy je zainstalować, aby równomiernie oświetliły całe wnętrze. 

Oświetlenie nad strefą pracy

Jednym z najważniejszych miejsc w kuchni jest strefa przygotowywania potraw, czyli blaty robocze, zlewozmywak i kuchenka. A to, czy wykonywane w niej czynności nie będą sprawiały kłopotu, w dużej mierze zależy od dostatecznego oświetlenia tej strefy. Przy czym chodzi tu nie tylko o wygodę, ale i bezpieczeństwo pracującej osoby. Krojąc bowiem produkty przy niedostatecznym oświetleniu, łatwo można się nawet groźnie skaleczyć.

Dobrym rozwiązaniem w tym wypadku jest montaż pod wiszącymi szafkami dodatkowych źródeł światła, równomiernie rozjaśniających roboczą przestrzeń kuchni. Może to być kilka reflektorków halogenowych albo też punktowe lub liniowe LED-y. Ważne jednak, aby strumień ich światła nie raził oczu.

Producenci mebli kuchennych oferują kuchenne szafki wiszące z już wbudowanymi i odpowiednio osłoniętymi paskami LED-owymi. Są też do kupienia szafki z oświetleniem ich wnętrza, ułatwiające bezproblemowe znalezienie naczyń czy produktów. A jeśli takiego oświetlenia w szafkach brakuje, można je uzupełnić, montując w ich wnętrzach np. paski LED-owe. Takie rozwiązanie przydaje się zwłaszcza w szafkach stojących, do których wnętrz dociera mniej światła. 

Natomiast okapy z reguły mają zamontowane oświetlenie, skierowane na kuchenkę. Dzięki temu można swobodnie kontrolować gotujące się potrawy. Rozwiązanie to przydaje się zwłaszcza nad wyspą kuchenną, bo często jest to jedyne jej dodatkowe oświetlenie.

Oświetlenie nad stołem

Oświetlenie stołu powinno tworzyć atmosferę umilającą spożywanie posiłków w gronie rodziny i przyjaciół. A krąg światła dawać biesiadnikom poczucie wspólnoty i izolacji od trosk dnia codziennego.

Małe okrągłe i kwadratowe stoły zazwyczaj oświetla się pojedynczą lampą, zawieszoną centralnie nad blatem. A najlepszym rozwiązaniem w tej sytuacji jest lampa z dużym, otwartym od dołu kloszem.

Natomiast oświetlenie większych prostokątnych stołów wymaga powieszenia kilku lamp, rozmieszczonych w rzędzie wzdłuż blatu. Liczba zaś opraw zależy od długości stołu.

Wybierając lampy, trzeba jednak pamiętać, aby emitowany przez nie strumień światła był skierowany na powierzchnię stołu i nie oślepiał siedzących przy nim osób. Twarze biesiadników nie powinny jednak pozostawać w cieniu.

Ponadto, ważna jest barwa emitowanego światła, która powinna być możliwie najbardziej zbliżona do naturalnego. Dlatego też projektanci wnętrz zdecydowanie odradzają montowanie nad stołem opraw i źródeł światła w intensywnych kolorach, ponieważ niekorzystnie zmieniają barwę potraw.

Bardzo praktycznym rozwiązaniem są lampy ze ściemniaczem – jeśli chcemy zjeść kolację przy nastrojowym oświetleniu, intensywność światła możemy dowolnie regulować.

Ważny parametr źródeł światła

Kupując je, najczęściej sprawdzamy tylko ich moc – wyrażoną w watach (W). Aby jednak dokonać właściwego wyboru oświetlenia do kuchni, powinniśmy zwrócić uwagę także na inne parametry techniczne źródeł światła, a zwłaszcza na wskaźnik odwzorowywania barw (Ra). Sztuczne oświetlenie zawsze zniekształca barwę przedmiotów, a przy niskim wskaźniku Ra nawet najbardziej smakowite potrawy mogą wydawać się nieapetyczne.

Wskaźnik odwzorowywania barw informuje, w jakim stopniu źródło światła umożliwia obserwację przedmiotów w swoich, niezafałszowanych kolorach. Źródła światła o wskaźniku Ra zbliżonym do 100 (taką wartość tego wskaźnika ma światło dzienne) najlepiej oddają barwy. Im większe są wymagania dotyczące właściwego postrzegania barw, tym wskaźnik oddawania barw powinien być wyższy. Wskaźnik Ra < 50 oznacza słabe oddawanie barw, Ra = 51-80 – średnie, Ra = 81-90 – dobre, Ra = 91-100 – bardzo dobre.

Aby więc przy sztucznym świetle postrzegać kolory potraw podobnie jak przy naturalnym, wybierzmy źródła światła o wysokim wskaźniku odwzorowywania barw.